1940 – 1942 Deel 2 - Soerabaya, Julie wordt weer moeder en William vader & vlieger

Julie heeft nooit veel willen vertellen over haar huwelijk met William Dobson. Dus ook niet over hun relatief korte periode samen en over hun twee kinderen die in het huis aan de Niasstraat (nu Jalan Nias) aan het spoor, niet ver van het centrum van Soerabaja zijn geboren. Niet ver van de Niasstraat bevind zich de Cannalaan. Hier woonde in die periode o.a. Bep Stubert. Lees meer over de wijk waar Julie woonden op de prettig geschreven en soms ontroerende website. Over het dagelijks leven in Soerabaya 1940 en daarna. Een andere website vertelt verder over de Cannalaan maar dan in het Soerabaja van ná 1945. Opnieuw een sobere maar humorvolle website die bewogen verhaalt over Hans, een in een Jappenkamp geboren kind tot aan zijn vertrek naar Nederland in 1960. 

Nog in 1998 vertelde Julie met een licht verwijtende maar  zachte stem terwijl zij haar gezicht afdraaide dat William indertijd zelf had gekozen voor een opleiding bij het Vrijwillig Vliegers Corps (het V.V.C.) en dat deze keuze dus mede zijn lot heeft bepaald. Dus ook het lot van Julie en kleine Billy en baby Ted die in november 1941 was geboren.

Het repatriantenschip Klipfontein vertrok op 25 oktober 1946 uit Batavia met 966 passagiers aan boord. Op 20 november werd er aangemeerd in de haven van Rotterdam. In een land wat Julie en Charlotte nog nooit hadden gezien. Het was koud.

Ch.H. Deuning * 1896

J.C. Dobson - van der Steur * 1920

W.R.E.J. Dobson * 1940

R.T. Dobson * 1941

Julie een jonge moeder met twee kinderen die zij vanaf eind 1942 nauwelijks had gezien. Haar moeder Charlotte waar Julie geen goede verstandhouding mee had. Meer was er van de familie niet over. Julie wist nog niet dat William de oorlog niet had overleefd. Zij had geen idee hoe het haar vader was vergaan en waar hij zou wonen. Julie had in juni 1946 haar jongere broer Boy onverwacht op het kantoor van de AMACAB ontmoet (Tjideng Kamp). Hij woog onder de 40 kilo en was te zwak om te reizen. Toch gaf hij aan dat hij in Indië wilde blijven. De oudere zussen, broers, neven en nichten van moeder Charlotte waren allen nog in Indië of waren overleden. Alhoewel er toen nog weinig bekend was over het lot van alle familieleden.

Terug naar 1940 -

Zelfs na de inval door de Duitsers in het verre Nederland dacht men in Indië maar al te graag dat de oorlog niet naar Indië zou ‘overwaaien’. Julie was een paar maanden zwanger toen de Duitsers in mei 1940 Nederland zouden bezetten. William was al onder de wapenen en bracht vele uren op het marineterrein door. De komst van de baby zal voor Julie centraal hebben gestaan. Julie was circa 4 maanden zwanger en luisterde zoals vele anderen naar de radio waar het schokkende nieuws over de Duitse inval op verontwaardigde en tegelijkertijd meelevende toon werd besproken. Indië stond er vanaf 10 Mei 1940 alleen voor. De Nederlandse regering was naar Londen gevlucht en liet de leiding voorlopig aan het Gouvernement over. 

Het motief van William om zijn functie als jonge maar ervaren zeeman om te ruilen voor een carrière als vlieger is onduidelijk. Mogelijk realiseerde hij zich dat de marinevloot  onvoldoende was uitgerust en anderzijds was het een mogelijkheid om na jaren op zee gewerkt te hebben om ‘iets anders’ te gaan doen. In het boek over Julie zal er dieper ingegaan worden op de familie achtergrond van William. Vast is komen te staan dat William na het overlijden van zijn vader in 1930 gewend was om zijn eigen leven vorm te geven. In september 1941 werd William na een vooropleiding tot 2^e Officier bevorderd en zou zich dagelijks verder bekwamen in de vliegtuigtechniek. Na de onverhoedse aanval door de Japanners op Pearl Harbor in december 1941 waarbij een kwart van de Amerikaanse vloot werd weggevaagd werd de MLD in Soerabaja ofwel de Marine Luchtvaart Dienst naar 100% paraatheid getrimd en zou William begin februari 1942 aan Julie vertellen dat hij op 8 februari naar Australië zou vertrekken alwaar hij mede betrokken zou zijn bij het opzetten van een Nederlands-Indische vliegbasis in samenwerking met de Australische luchtmacht. 

Aan William was toegezegd dat vrouwen en kinderen later zouden volgen.  Julie had geen andere keuze dan zich hierbij neer te leggen. Wanneer William voor het laatst Julie en hun twee kinderen heeft gezien om afscheid te nemen is niet duidelijk. Het zal op de 7^e of misschien de 6^de Februari 1942 geweest zijn. Hij zou zijn jonge gezin nooit meer terug zien. Zijn eerste heftige kennismaking met de oorlog zal in Broome zijn geweest. De Japanner hebben het kleine havenstadje op 3 maart 1942 aangevallen waarbij 88 slachtoffers vielen.  Na 15 intensieve maanden in Australië bij het 18 squadron werd hij voorjaar 1943 ingedeeld bij de vliegersopleiding in Jackson Mississipi Amerika. The Royal Netherlands Military Flying School was aldaar in 1941 heropgericht en William werd met name voorbereid op het vliegen met de Mitchell bommenwerpers. In februari 1944 vloog William met zijn collega’s met de zojuist afgeleverde Mitchell’s naar Engeland waar zij gestationeerd werden in de buurt van Horsham om deel te nemen aan het offensief op Frankrijk.

Of Julie en William na zijn gehaaste vertrek contact konden houden is zeer onwaarschijnlijk.  De Japanners rukten zeer snel op en na hevige gevechten en zware bombardementen op Soerabaya reden de Japanners op 8 maart 1942 Soerabaya binnen. Het jaartal 1942 zou vervangen worden door de nieuwe orde. De klok ging 90 minuten vooruit naar Japanse tijd en het werd jaartal 2602. Post werd niet meer verzorgd en telefoonverkeer was nauwelijks mogelijk. De inlandse bevolking had met stijgende verbazing waargenomen dat het KNIL met al zijn parades en ander oorlogsvertoon binnen een aantal maanden onder de voet was gelopen. De Japanners werden door hen met groot gejuich ontvangen. Voor de net 21 jaar oud geworden Julie brak een bijzonder moeilijke periode aan die zou aanhouden tot zij voet op Nederlandse bodem zou zetten in november 1946.

Begin december 1946 bezocht Julie het tussen Driebergen en Doorn gelegen marinerepatriëring centrum. Hier moesten vragenlijsten ingevuld worden en ontving zij een medische keuring en een traktementsvoorschot. Alleen personen die in een kamp hadden verbleven werden onderzocht op post-traumatische stress problemen. Als 'buitenkamper' hoorde Julie niet tot deze groep (?) Pas later op de dag zou Julie vernemen dat haar echtgenoot William Caistor Dobson op weg naar het slagveld boven Engeland was omgekomen na een noodlottige botsing met een andere Mitchell bommenwerper. Behalve William kwamen er nog zeven andere collega’s om. Vermoedelijk heeft Julie nooit de vriendinnen of echtgenotes van zijn eveneens omgekomen collega’s ontmoet. William was 28 jaar oud toen hij omkwam. Zijn collega’s waren vaak nog jonger.

MLD 86 (Marine Luchtvaart Dienst) zie de Gedenkrol

IJsselstein, J.A. (1917) ovl.3.kmr.tv 08-06-1944 Mitchell FR 182

Engels, P. (1921) Sgtvgtlg 08-06-1944 Mitchell FR 182

Mensingh, Th.P. (1920) mil-sgtvgsch 08-06-1944 Mitchel FR 182

Mulder, G. (1915) ozwnr.3.kmr 08-06-1944 Mitchell FR 182

Dobson, W.C. (1915) ovl.2.kmr.tv* 08-06-1944 Mitchell FR 150

Hagen, J.H. van (1916) sgtvgsch 08-06-1944 Mitchell FR 150

Stoffels, R.D. (1920) sgtvgtlg 08-06-1944 Mitchell FR 150

Meester, J. (1923) ozwnr.3.kmr 08-06-1944 Mitchell FR 150 

1941 september marine vliegveld Soerabaya

Installatie van het Corps Officieren

Uit de krant 9 februari 1942 

1942 Bombardement Soerabaya

Steden en havens in Australië die door de 

Japanners werden aangevallen vanaf 1942

De aanval op Broome 3 maart 1942

Een foto door de Japanse luchtmacht gemaakt 

direct na de aanval.

Een foto in de cockpit van een door de geallieerden genoemde Betty Bomber

het was de Mitsubishi G4M die de Japanse Zero jagers veelal 

begeleidde op hun aanvalsvluchten

1942 MLD vaantje op de brug rechts staat 'in Australië'

1943 Prinses Juliana bezoekt de in Jackson USA gelegen vliegers waar ook William verblijft.

1943 Julie over William

1945 Julie over William 

1940 - het voorspel van de inval in Nederlands-Indië